Biblia z St. Albans

Transkrypcja

https://parker.stanford.edu/parker/catalog/wx717zj2675

kontekst : księga rodzaju

IN PRINCIPIO creavit deus caelum et terram. Terra autem erat inanis et vacua: et tenebrae erant super faciem abyssi et spiritus dei ferebatur super aquas. Dixitque deus fiat lux. Et facta est lux. Et vidit deus lucem quod esset bona: et divisit lucem a tenebris. Appellavitque lucem diem et tenebras noctem factumque est vespere et mane: dies unus.

Dixit quoque deus: fiat firmamentum in medio aquarum et dividat aquas ab aquis. Et fecit deus firmamentum divisitque aquas quae erant sub firmamento ab his quae erant super firmamentum. Et factum est ita. Vocavitque deus firmamentum caelum. Et factum est vespere et mane dies secundus.

Dixit vero deus: Congregentur aquae quae sub caelo sunt in unum locum et appareat arida. Factumque est ita. Et vocavit deus aridam terram congregationesque aquarum appellavit maria. Et vidit deus quod esset bonum et ait Germinet terra herbam virentem et facientem semen et lignum pomiferum faciens fructum iuxta genus suum cuius semen in semetipso sit super terram. Et factum est ita. Et protulit terra herbam virentem et adferentem semen iuxta genus suum lignumque faciens fructum et habens unumquodque sementem secundum speciem suam. Et vidit deus quod esset bonum factumve est vespere et mane dies tercius.

Dixit autem deus fiant luminaria in firmamento caeli ut dividant diem ac noctem et sint in signa et tempora et dies et annos ut luceant in firmamento caeli et illuminent terram. Et factum est ita. Fecitque deus duo magna luminaria. Luminare maius ut praeesset diei et luminare minus ut praeesset nocti. Et stellas. Et posuit eas deus in firmamento caeli ut lucerent super terram et praeessent diei ac nocti et dividerent lucem

ac tenebras. Et vidit deus quod esset bonum et factum est vespere et mane dies quartus. Dixit etiam deus: Producant aquae reptile animae viventis et volatile super terram sub firmamento caeli. Creavitque deus cete grandia et omnem animam viventem atque motabilem quam produxerant aquae in species suas et omne volatile secundum genus suum. Et vidit deus quod esset bonum benedixitque eis dicens: Crescite et multiplicamini et replete aquas maris avesque multiplicentur super terram. Et factum est vespere et mane dies quintus. Dixit quoque deus: Producat terra animam viventem in genere suo iumenta et reptilia et bestias terrae secundum species suas. Factumque est ita. Et fecit deus bestias terrae iuxta species suas et iumenta et omne reptile terrae in genere suo. Et vidit deus quod esset bonum et ait: Faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram et praesit piscibus maris et volatilibus caeli et bestiis universaeque terrae omnique reptili quod movetur in terra. Et creavit deus hominem ad imaginem et similitudinem suam. Ad imaginem dei creavit illum masculum et feminam creavit eos. Benedixitque illis deus et ait: Crescite et multiplicamini et replete terram et subicite eam et dominamini piscibus maris et volatilibus caeli et universis animantibus quae moventur super terram. Dixitque deus: Ecce dedi vobis omnem herbam afferentem semen super terram et universa ligna quae habent in semetipsis sementem generis sui ut sint vobis in escam et cunctis animantibus terrae omnique volucri caeli et universis quae moventur in terra et in quibus est anima vivens ut habeant ad vescendum. Et factum est ita. Viditque deus cuncta quae fecit et erant valde bona. Et factum est vespere et mane dies sextus. II Igitur perfecti sunt caeli et terra et omnis ornatus eorum. Conplevitque deus die septimo opus suum quod fecerat et requievit ab omni opere quod patrarat. Et benedixit deus diei septimo et sanctificavit illum quia in ipso cessaverat ab omni opere suo quod creavit deus ut faceret. Istae generationes caeli et terrae quando creatae sunt in die quo fecit dominus deus caelum et terram et omne virgultum agri antequam oriretur

in terra omnemque herbam regionis priusquam germinaret. Non enim pluverat dominus deus super terram et homo non erat qui operaretur terram sed fons ascendebat e terra irrigans universam superficiem terrae. Formavit igitur dominus deus hominem de limo terrae et inspiravit in faciem eius spiraculum vitae et factus est homo in animam viventem. Plantaverat autem dominus deus paradysum voluptatis a principio in quo posuit hominem quem formaverat. Produxitque dominus deus de humo omne lignum pulchrum visu et ad vescendum suave lignum etiam vitae in medio paradysi lignumque scientiae boni et mali. Et fluvius egrediebatur de loco voluptatis ad inrigandum paradysum qui inde dividitur in quattuor capita. Nomen uni physon ipse est qui circuit omnem terram evilat ubi nascitur aurum et aurum terrae illius optimum est ibique invenitur bdellium et lapis onychinus. Et nomen fluvii secundi gyon ipse est qui circuit omnem terram aethyopiae. Nomen vero tercii fluminis tygris ipse vadit contra assyrios. Fluvius autem quartus ipse est eufrates. Tulit ergo dominus deus hominem et posuit illum in paradyso voluptatis ut operaretur et custodiret illum. Praecepitque ei dicens: Ex omni ligno paradysi comede de ligno autem scientiae boni et mali ne comedas. In quocumque enim die comederis ex eo morte morieris. Dixit quoque dominus deus: Non est bonum esse hominem solum faciamus ei adiutorium similem sibi. Formatis igitur dominus deus de humo cunctis animantibus terrae et universis volatilibus caeli adduxit ea ad adam ut videret quid vocaret ea. Omne enim quod vocavit adam animae viventis ipsum est nomen eius. Appellavitque adam nominibus suis cuncta animantia et universa volatilia caeli et omnes bestias terrae. Adam vero non inveniebatur adiutor similis ei. Immisit ergo dominus deus soporem in adam. Cumque obdormisset tulit unam de costis eius et replevit carnem pro ea. Et aedificavit dominus deus costam quam tulerat de adam in mulierem et adduxit eam ad adam. Dixitque adam: Hoc nunc os ex ossibus meis et caro de carne mea. Haec vocabitur virago quoniam de viro sumpta est. Quam ob rem relinquet homo patrem suum et matrem et adherebit uxori suae et erunt duo in carne una. III Erant autem uterque nudus adam scilicet et uxor eius et non erubescebant. Sed et serpens erat callidior cunctis animantibus terrae quae fecerat dominus deus. Qui dixit ad mulierem: Cur praecepit vobis Deus ut non

Tłumaczenie

Na początku Bóg stworzył niebo i ziemię. Ziemia zaś była bezładem i pustkowiem: ciemność była nad powierzchnią bezmiaru wód, a Duch Boży unosił się nad wodami. Wtedy Bóg rzekł: Niechaj się stanie światłość! I stała się światłość. Bóg widząc, że światłość jest dobra, oddzielił ją od ciemności. I nazwał Bóg światłość dniem, a ciemność nazwał nocą. I tak upłynął wieczór i poranek - dzień pierwszy.

A potem Bóg rzekł: Niechaj powstanie sklepienie w środku wód i niechaj ono oddzieli jedne wody od drugich! Uczyniwszy to sklepienie, Bóg oddzielił wody pod sklepieniem od wód ponad sklepieniem; a gdy tak się stało, Bóg nazwał to sklepienie niebem. I tak upłynął wieczór i poranek - dzień drugi.

A potem Bóg rzekł: Niechaj zbiorą się wody spod nieba w jedno miejsce i niech się ukaże powierzchnia sucha! A gdy tak się stało, Bóg nazwał tę suchą powierzchnię ziemią, a zbiorowisko wód nazwał morzem. Bóg widząc, że były dobre, rzekł: Niechaj ziemia wyda rośliny zielone: trawy dające nasiona, drzewa owocowe rodzące na ziemi według swego gatunku owoce, w których są nasiona. I stało się tak. Ziemia wydała rośliny zielone, trawę dającą nasienie według swego gatunku i drzewa rodzące owoce, w których było nasienie według ich gatunków. A Bóg widział, że były dobre. I tak upłynął wieczór i poranek - dzień trzeci.

A potem Bóg rzekł: Niechaj powstaną ciała niebieskie, świecące na sklepieniu nieba, aby oddzielały dzień od nocy, aby wyznaczały pory roku, dni i lata; aby były ciałami jaśniejącymi na sklepieniu nieba i aby świeciły nad ziemią. I stało się tak. Bóg uczynił dwa duże ciała jaśniejące: większe, aby rządziło dniem, i mniejsze, aby rządziło nocą, oraz gwiazdy. I umieścił je Bóg na sklepieniu nieba, aby świeciły nad ziemią, aby rządziły dniem i nocą i oddzielały światłość

od ciemności. A widział Bóg, że były dobre. I tak upłynął wieczór i poranek - dzień czwarty. Potem Bóg rzekł: Niechaj się zaroją wody od roju istot żywych, a ptactwo niechaj lata nad ziemią, pod sklepieniem nieba! Tak stworzył Bóg wielkie potwory morskie i wszelkiego rodzaju pływające istoty żywe, którymi zaroiły się wody, oraz wszelkie ptactwo skrzydlate różnego rodzaju. Bóg widząc, że były dobre, pobłogosławił je tymi słowami: Bądźcie płodne i mnóżcie się, abyście zapełniały wody morskie, a ptactwo niechaj się rozmnaża na ziemi. I tak upłynął wieczór i poranek - dzień piąty. Potem Bóg rzekł: Niechaj ziemia wyda istoty żywe różnego rodzaju: bydło, zwierzęta pełzające i dzikie zwierzęta według ich rodzajów! I stało się tak. Bóg uczynił różne rodzaje dzikich zwierząt, bydła i wszelkich zwierząt pełzających po ziemi. I widział Bóg, że były dobre. A wreszcie rzekł Bóg: Uczyńmy człowieka na Nasz obraz, podobnego Nam. Niech panuje nad rybami morskimi, nad ptactwem powietrznym, nad bydłem, nad ziemią i nad wszystkimi zwierzętami pełzającymi po ziemi! Stworzył więc Bóg człowieka na swój obraz, na obraz Boży go stworzył: stworzył mężczyznę i niewiastę. Po czym Bóg im błogosławił, mówiąc do nich: Bądźcie płodni i rozmnażajcie się, abyście zaludnili ziemię i uczynili ją sobie poddaną; abyście panowali nad rybami morskimi, nad ptactwem powietrznym i nad wszystkimi zwierzętami pełzającymi po ziemi. I rzekł Bóg: Oto wam daję wszelką roślinę przynoszącą ziarno po całej ziemi i wszelkie drzewo, którego owoc ma w sobie nasienie: dla was będą one pokarmem. A dla wszelkiego zwierzęcia polnego i dla wszelkiego ptactwa w powietrzu, i dla wszystkiego, co się porusza po ziemi i ma w sobie pierwiastek życia, będzie pokarmem wszelka trawa zielona. I stało się tak. A Bóg widział, że wszystko, co uczynił, było bardzo dobre. I tak upłynął wieczór i poranek - dzień szósty. II W ten sposób zostały ukończone niebo i ziemia oraz wszystkie jej zastępy [stworzeń]. A gdy Bóg ukończył w dniu siódmym swe dzieło, nad którym pracował, odpoczął dnia siódmego po całym swym trudzie, jaki podjął. Wtedy Bóg pobłogosławił ów siódmy dzień i uczynił go świętym; w tym bowiem dniu odpoczął po całej swej pracy, którą wykonał stwarzając. Oto są dzieje początków po stworzeniu nieba i ziemi. Gdy Pan Bóg uczynił ziemię i niebo, nie było jeszcze żadnego krzewu polnego

na ziemi ani żadna trawa polna jeszcze nie wzeszła - bo Pan Bóg nie zsyłał deszczu na ziemię i nie było człowieka, który by uprawiał ziemię, lecz źródło wytrysnęło z ziemi, aby w ten sposób nawadniać całą powierzchnię gleby . Wtedy to Pan Bóg ulepił człowieka z prochu ziemi i tchnął w jego nozdrza tchnienie życia, wskutek czego stał się człowiek istotą żywą. Zasadził więc Pan Bóg rajski ogród od początku, w którym umieścił człowieka, którego ulepił. Stworzył Pan Bóg z ziemi wszelkie drzewa miłe z wyglądu i smaczny owoc rodzące oraz drzewo życia w środku tego rajskiego ogrodu i drzewo poznania dobra i zła. Z Edenu zaś wypływała rzeka, aby nawadniać ów rajski ogród, i stamtąd się rozdzielała, dając początek czterem rzekom. Nazwa pierwszej - Piszon; jest to ta, która okrąża cały kraj Chawila, gdzie rodzi się złoto, a złoto owej krainy jest znakomite, tam jest także wonna żywica i kamień czerwony. Nazwa drugiej rzeki - Gichon; okrąża ona cały kraj – Kusz. Nazwa zaś rzeki trzeciej – Tygrys; płynie ona w przeciwną stronę do Assyryjczyków/na wschód od Aszszuru. Rzeka czwarta - to Eufrat. Pan Bóg wziął zatem człowieka i umieścił go w rajskim ogrodzie, aby uprawiał go i doglądał. A przy tym Pan Bóg dał człowiekowi taki rozkaz: Z wszelkiego drzewa tego rajskiego ogrodu możesz spożywać według upodobania, ale z drzewa poznania dobra i zła nie wolno ci jeść, bo gdy z niego spożyjesz, niechybnie umrzesz. Potem Pan Bóg rzekł: Nie jest dobrze, żeby mężczyzna był sam; uczynię mu zatem odpowiednią dla niego pomoc. Ulepiwszy z gleby wszelkie zwierzęta lądowe i wszelkie ptaki powietrzne, Pan Bóg przyprowadził je do mężczyzny/Adama, aby przekonać się, jaką on da im nazwę. Każde jednak zwierzę, które określił mężczyzna/Adam, otrzymało nazwę istota żywa. I tak mężczyzna/Adam dał nazwy wszelkiemu bydłu, ptakom powietrznym i wszelkiemu zwierzęciu polnemu, ale nie znalazła się pomoc odpowiednia dla mężczyzny/Adama. Wtedy to Pan sprawił, że mężczyzna/Adam pogrążył się w głębokim śnie, i gdy spał, wyjął jedno z jego żeber, a miejsce to zapełnił ciałem. Po czym Pan Bóg z żebra, które wyjął z mężczyzny/Adama, zbudował niewiastę i przyprowadził ją do mężczyzny/Adama. Mężczyzna/Adam powiedział: Ta dopiero jest kością z moich kości i ciałem z mego ciała! Ta będzie się zwała niewiastą, bo ta z mężczyzny została wzięta. Dlatego to mężczyzna opuszcza ojca swego i matkę swoją i łączy się ze swą żoną tak ściśle, że stają się jednym ciałem. Chociaż mężczyzna/Adam i jego żona byli nadzy, nie odczuwali wobec siebie wstydu. III A wąż był bardziej przebiegły niż wszystkie zwierzęta lądowe, które Pan Bóg stworzył. On to rzekł do niewiasty: Czy rzeczywiście Bóg powiedział wam, abyście nie …..