Sakramentarz Drogona

Nota katalogowa

BNF, MS lat. 9428, fol. 38r

połowa IX wieku

Rękopis ten powstał około połowy IX wieku (przed 855) dla arcybiskupa Metzu Drogona, który był nieślubnym synem samego Karola Wielkiego (z konkubiny Reginy). Drogon oraz jego brat Hugo zaraz po śmierci ojca (zm. 814) zostali przeznaczeni do stanu duchownego, prawdopodobnie by nie zagrażać prawom Ludwika Pobożnego do przejęcia władzy po ojcu. Karol Wielki bowiem, ojciec prawdopodobnie ponad dwadzieściorga dzieci ze związków z różnymi kobietami, zmarł pozostawiając tylko jednego syna z prawego łoża. Drogon (Drogo, 801-855) był lojalny wobec swego przyrodniego brata, wspierał Ludwika, był ważną osobistością na jego dworze i zrobił znakomitą karierę, zostając arcybiskupem Metzu. Był także jednym z najważniejszych mecenasów IX wieku - zamówiony dla niego Sakramentarz powstawał prawdopodobnie w latach 50. IX wieku, tuż przed nagłą śmiercią Drogona (utonął w rzece). 

Sakramentarz Drogona to jeden z najwspanialszych zabytków renesansu karolińskiego - bogato iluminowany, z użyciem złota malarskiego (inicjały chryzograficzne), przez artystę zapewne wykształconego w Reims, który mógł także wykonać płaskorzeźby w płytkach z kości słoniowej, które zostały umieszczone w oprawie kodeksu. Artystycznie dekoracje mocno osadzone są w tradycjach antycznych: inicjały stworzone są z wici roślinnych, zawiniętych liści akantu, zaś figuralne sceny są malarskie, naturalistyczne, modelowane światłocieniowo. 

Prezentowana karta 38r zawiera modlitwy mszy na święto Oczyszczenia NMP (2 lutego, Ofiarowanie Pańskie) - inicjał O(mnipotens) zawiera przedstawienie Ofiarowania Dzieciątka Jezus w Świątyni. To wczesny przykład tak zwanego inicjału figuralnego, czyli zawierającego scenkę w świetle litery - takie dekoracje staną się popularne w pełnym średniowieczu, w rękopisach romańskich i gotyckich, ale jak widać pojawiły się już w czasach karolińskich.