Złoty Psałterz z Sankt Gallen (Psalterium aureum - Psalterium Gallicanum)

Nota katalogowa

St. Gallen, Stiftsbibliothek, Cod. Sang. 22, p. 4

2 połowa IX wieku

Rękopis dekorowany 17 miniaturami oraz licznymi złoconymi inicjałami, z użyciem purpurowych teł. Powstał on albo w zachodnich regionach państwa Franków (Soissons?), albo - co bardziej prawdopodobne - w Sankt Gallen (dziś Szwajcaria), gdzie jest przechowywany, lecz z udziałem twórców pochodzenia zachodniofrankijskiego. Badacze wyróżniają kilka rąk skrybów i iluminatorów tego rękopisu i kilka faz jego tworzenia - od lat 80. IX wieku do około 920. Rękopis ten mógł być pierwotnie przeznaczony dla cesarza i króla zachodniofrankijskiego, Karola III Grubego (zm. 888). Nie licząc późniejszych dodatków, kodeks został ukończony w latach 90. IX wieku, za panowania opata-biskupa Salomona III i ostatecznie pozostał w Sankt Gallen.

Prezentowana na wystawie jest karta tytułowa, z wyróżnionym tekstem: Origo prophetiae David regis Psalmorum numero CL, oraz z inicjałem D rozpoczynającym zdanie David filius Jesse cum esset in regno suo quattuor elegit qui psalmos facerent („Dawid, syn Jessego, gdy panował w swoim królestwie, wybrał czterech, którzy mieli czynić psalmy” - trudno powiedzieć, czy chodzi o komponowanie, czy o wykonywanie) - to prolog, który znajdziemy w karolińskich psałterzach. Dekoracja inicjału łączy motywy plecionkowe o genezie wyspiarskiej z antykizującymi zdobieniami w formie wici roślinnych. Niezwykle kosztowne połączenie purpury i złota jest zakorzenione tradycjach wczesnobizantyńskich i świadczy o prestiżowym charakterze tego kodeksu.